Beschrijvend Onderzoek¶

In het landschap van wetenschappelijk onderzoek streeft experimenteel onderzoek naar het antwoord op de vraag "waarom", terwijl beschrijvend onderzoek zich richt op een fundamentele maar even belangrijke vraag: "Wat is het?" Het is een niet-invasief onderzoeksparadigma waarvan het kernobjectief is om op systematische en nauwkeurige wijze de kenmerken van een specifieke groep, verschijnsel of situatie te observeren en te beschrijven, zonder enige interventie of manipulatie. Het geeft ons een "momentopname" of "portret" van een bepaald aspect van de wereld.

Beschrijvend onderzoek is het uitgangspunt van veel wetenschappelijke verkenningen. Voordat we een verschijnsel kunnen verklaren, moeten we eerst duidelijk begrijpen hoe het eruitziet. Of het nu gaat om het beschrijven van de demografische structuur van een land bij een volkstelling, het begrijpen van consumptiegewoontes van doelklanten in marketingonderzoek, of het registreren van het sociale gedrag van een diersoort in de dierethologie, beschrijvend onderzoek levert ons de fundamentele feiten en gegevens op waarmee we ons begrip van de wereld opbouwen.

Kern Doeleinden en Methoden van Beschrijvend Onderzoek¶

Het belangrijkste doel van beschrijvend onderzoek is niet het testen van causale relaties, maar het richten op de volgende punten:

Karakterisering: het beschrijven van verschillende kenmerken van het onderzoeksobject. Bijvoorbeeld de gemiddelde leeftijd, het geslachtsverhouding en de gemiddelde GPA van studenten in een klas.
Frequentietellingen: het berekenen van de frequentie van een bepaald gedrag of gebeurtenis. Bijvoorbeeld de misdaadcijfer in een bepaalde wijk, of het goedkeuringspercentage van een kandidaat onder stemmers.
Classificatie: het indelen van onderzoeksobjecten volgens specifieke criteria. Bijvoorbeeld gebruikers indelen in "beginnende gebruikers", "regelmatige gebruikers" en "ervaren gebruikers".
Trendidentificatie: door beschrijvend onderzoek uit te voeren op verschillende tijdstippen kunnen veranderende trends worden geïdentificeerd. Bijvoorbeeld het volgen van veranderingen in smartphonegebruik gedurende het afgelopen decennium.

Om deze doeleinden te bereiken, maakt beschrijvend onderzoek voornamelijk gebruik van de volgende drie methoden voor gegevensverzameling:

graph TD
    A(Beschrijvend Onderzoek) --> B(Kern Doel: Beantwoord "Wat is het?");
    B --> B1(Kenmerken Beschrijven);
    B --> B2(Frequentietellingen);
    B --> B3(Classificatie Uitvoeren);

    A --> C(Hoofdmethoden voor Gegevensverzameling);
    C --> C1(<b>Observatiemethode</b><br/>Systeem observatie en registratie van gedrag<br/>in natuurlijke of laboratoriumomstandigheden);
    C --> C2(<b>Vragenlijstmethode</b><br/>Verzameling van informatie van een steekproefgroep<br/>via vragenlijsten of interviews);
    C --> C3(<b>Gevalstudie</b><br/>Diepgaande, uitgebreide beschrijving<br/>van één of enkele gevallen);

Hoe Voer Je Een Beschrijvend Onderzoek Uit¶

Definieer Duidelijk de Onderzoeksvraag Begin met het helder maken van "wat" je wilt beschrijven. De vraag moet duidelijk en specifiek zijn. Bijvoorbeeld, verander "ik wil het gebruik van sociale media door universiteitsstudenten onderzoeken" in "Wat is de gemiddelde dagelijkse tijd die undergraduate-studenten besteden aan sociale media, welke platforms worden het meest gebruikt, en wat zijn de belangrijkste motieven voor het gebruik ervan aan een bepaalde universiteit?"
Bepaal Onderwerpen en Steekproefneming Definieer je onderzoekspopulatie (bijvoorbeeld "alle ingeschreven undergraduate-studenten aan een bepaalde universiteit"). Aangezien het bestuderen van de volledige populatie vaak niet realistisch is, moet je geschikte steekproefmethoden gebruiken (bijvoorbeeld gelaagde steekproefneming om representativiteit over klassen en studierichtingen te waarborgen) om een steekproef te selecteren.
Selecteer en Ontwerp Gegevensverzamelingsinstrumenten Kies op basis van je onderzoeksvraag de meest geschikte methode.
- Als je de vragenlijstmethode kiest, moet je een duidelijk gestructureerde vragenlijst ontwerpen met ondubbelzijdige vragen.
- Als je de observatiemethode kiest, moet je een gedetailleerde observatiechecklist ontwikkelen waarin duidelijk wordt aangegeven welk gedrag moet worden geregistreerd en hoe dat moet gebeuren.
- Als je een gevalstudie kiest, moet je het interviewschema en de te verzamelen documenten bepalen.
Verzamel Gegevens Verzamel gegevens systematisch volgens het vastgestelde plan. Zorg tijdens het proces voor consistentie en nauwkeurigheid en minimaliseer fouten.
Analyseer Gegevens en Presenteer Resultaten Organiseer en analyseer de verzamelde gegevens. Dit omvat meestal het berekenen van beschrijvende statistieken, zoals:
- Centrummaten: gemiddelde, mediaan, modus.
- Spreidingsmaten: standaarddeviatie, variantie, bereik.
- Frequentieverdeling: percentages, frequentietabellen. Presenteer de onderzoeksresultaten uiteindelijk duidelijk en intuïtief met behulp van grafieken (bijvoorbeeld staafdiagrammen, taartdiagrammen, lijngrafieken) en tekst.

Toepassingsvoorbeelden¶

Voorbeeld 1: Nationale Bevolkingsvolkstelling

Situatie: Een land moet een volledig overzicht krijgen van de basissituatie van zijn bevolking voor sociale en economische planning.
Toepassing: Door vragenlijsten uit te delen aan elk huishouden landelijk, wordt een grote hoeveelheid gegevens verzameld over de leeftijd, het geslacht, het opleidingsniveau, beroep en inkomsten van huishoudelijke leden. Het uiteindelijke volkstellingrapport is een beschrijvend onderzoeksrapport over de bevolkingsstatus van het land. Het vertelt ons "hoe het land eruitziet", zoals de mate van vergrijzing, de verhouding tussen stedelijke en plattelandsbevolking, enzovoort.

Voorbeeld 2: Gebruikersprofielconstructie in Marketingonderzoek

Situatie: Een sportmerk wil zijn kernconsumentengroep beter begrijpen.
Toepassing: Het bedrijf stuurde een gedetailleerde online vragenlijst naar tienduizend gebruikers in zijn klantendatabase, met vragen over hun sportgewoontes, levensstijl, consumptievoorkeuren en mediaconsumptie. Door de verzamelde gegevens te analyseren, werden verschillende kerngebruikersprofielen geschetst, zoals "een 25-jarige stedelijke fitnessliefhebber die drie keer per week naar de sportschool gaat en de professionaliteit en uiterlijk van apparatuur belangrijk vindt." Dit beschrijvende rapport gaf duidelijke doelgroepen voor verdere productontwikkeling en marketingstrategieën.

Voorbeeld 3: Jane Goodalls Onderzoek naar Chimpansee's

Situatie: De beroemde primatoloog Jane Goodall wilde het sociale gedrag van wilde chimpansee's begrijpen.
Toepassing: Zij bracht jaren door aan het Gombe Stream Nationaal Park in Tanzania om continu en systematisch natuurlijke observatie uit te voeren. Ze noteerde zorgvuldig gedragingen van chimpansee's zoals voeding, sociale interacties en het gebruik van gereedschap. Haar onderzoek is een klassiek voorbeeld van beschrijvend onderzoek; het manipuleerde geen enkele variabele, maar tekende een ongekend gedetailleerd beeld van het echte leven van chimpansee's, wat fundamenteel onze kennis over deze soort veranderde.

Voordelen en Beperkingen van Beschrijvend Onderzoek¶

Kernvoordelen

Biedt Basiskennis: Geeft de nodige basis en achtergrondinformatie voor verdere onderzoeken (bijvoorbeeld correlatie- of experimenteel onderzoek).
Natuurlijk en Authentiek: Wordt meestal uitgevoerd in natuurlijke omstandigheden en kan dus echte, ongestoorde verschijnselen vastleggen.
Brede Toepasbaarheid: Wordt breed gebruikt in vele vakgebieden zoals sociale wetenschappen, marketingonderzoek en volksgezondheid, en zijn methoden zijn relatief eenvoudig toe te passen.

Mogelijke Beperkingen

Geen Causale Verbanden Aanwijsbaar: Dit is de meest fundamentele beperking. Het kan alleen vertellen "wat is", maar niet "waarom het zo is". Bijvoorbeeld, je kunt beschrijven dat rokers vaker longkanker krijgen, maar je kunt hieruit niet concluderen dat roken "leidt tot" longkanker.
Observatiebias: Bij observatiemethoden kan de aanwezigheid of subjectieve verwachtingen van de onderzoeker het gedrag van de geobserveerden beïnvloeden.
Problemen met Steekproefrepresentativiteit: Als de steekproef niet correct wordt genomen, zullen de onderzoeksresultaten de werkelijke situatie van de populatie niet nauwkeurig weerspiegelen.

Uitbreidingen en Verbanden¶

Correlatieonderzoek: Beschrijvend onderzoek vormt de basis voor correlatieonderzoek. Nadat de twee variabelen (bijvoorbeeld "studietijd" en "examenscores") afzonderlijk zijn beschreven, verkent correlatieonderzoek verder of er een relatie tussen hen bestaat.
Gevalstudie in Kwalitatief Onderzoek: Een gevalstudie is zowel een methode voor beschrijvend onderzoek als een belangrijke methode in kwalitatief onderzoek, waarbij de nadruk ligt op een diepgaande, holistische beschrijving van één geval.

Bronvermelding: Beschrijvend onderzoek, als een basisonderzoekparadigma, zijn methodologie komt voor in diverse leerboeken over onderzoeksmethoden in de sociale en gedragswetenschappen. In het boek "Methods of Social Research" van Kenneth D. Bailey wordt hier klassiek over gediscussieerd.