Phương pháp ghi chú Cornell¶

Khi tham dự bài giảng, cuộc họp hoặc đọc sách, chúng ta thường rơi vào tình trạng lưỡng lự: nếu cố gắng ghi chép tất cả mọi thứ, ta có thể bỏ lỡ ý tưởng chính và "chỉ thấy cây mà không thấy rừng"; nếu chỉ nghe mà không ghi chú, ta có thể quên phần lớn thông tin quan trọng sau vài giờ hoặc vài ngày. Phương pháp ghi chú Cornell, được giáo sư Walter Pauk của Đại học Cornell phát triển vào những năm 1950, là một hệ thống ghi chú hiệu quả cao nổi tiếng toàn cầu, được thiết kế để giải quyết vấn đề này.

Cốt lõi của phương pháp ghi chú Cornell không phải là "cách ghi chú", mà là tích hợp một cách hệ thống việc ghi chép, đơn giản hóa, ôn tập và phản tư thông qua một bố cục trang đặc biệt. Nó chia rõ ràng một trang ghi chú thành ba (hoặc bốn) khu vực khác nhau, mỗi khu vực có chức năng riêng biệt. Cách tiếp cận có cấu trúc này buộc chúng ta phải suy nghĩ và xử lý thông tin một cách chủ động trong khi ghi chú, từ đó nâng cao đáng kể hiệu quả học tập, độ sâu và khả năng ghi nhớ lâu dài.

Bố cục trang ghi chú Cornell¶

Cốt lõi của phương pháp ghi chú Cornell nằm ở cấu trúc "ba phần trên một trang" đặc trưng.

Khu vực ghi chú chính: Nằm ở bên phải trang, là khu vực lớn nhất. Đây là nơi bạn ghi ghi chú theo thời gian thực trong buổi giảng hoặc khi đọc sách.
Cột ghi chú phụ (Cue Column): Là một cột hẹp hơn nằm ở bên trái trang. Đây là nơi bạn rút gọn và đơn giản hóa nội dung từ khu vực ghi chú chính sau buổi học.
Khu vực tóm tắt (Summary Area): Nằm ở phía dưới trang. Đây là nơi bạn tóm tắt những ý tưởng cốt lõi của cả trang ghi chú sau buổi học.

Mẫu ghi chú theo phương pháp Cornell¶

graph TD
    subgraph Cornell Note-Taking Method Page Layout
        direction TB
        A(<b>Chủ đề/Ngày</b>) --> B(<b>Khu vực Ghi chú Chính</b><br/><i>(Bên phải, khoảng 70% trang)</i><br/>- Ghi chú tại đây trong buổi giảng/đọc sách<br/>- Ngắn gọn, dùng từ viết tắt, ký hiệu<br/>- Ghi lại các khái niệm cốt lõi, ví dụ, công thức);
        A --> C(<b>Cột Ghi chú Phụ</b><br/><i>(Bên trái, khoảng 30% trang)</i><br/>- Sau buổi học, dựa trên nội dung ở Khu vực Ghi chú Chính<br/>- Rút ra <b>từ khóa, câu hỏi hoặc gợi ý</b> tại đây);
        B & C --> D(<b>Khu vực Tóm tắt</b><br/><i>(Phía dưới)</i><br/>- Sau buổi học, trong một hoặc hai câu<br/>- Tóm tắt ngắn gọn <b>ý tưởng cốt lõi</b> của toàn bộ trang ghi chú);
    end

Cách sử dụng phương pháp ghi chú Cornell (Nguyên tắc 5R)¶

Người sáng tạo phương pháp ghi chú Cornell đã tóm tắt việc sử dụng nó thành năm bước logic rõ ràng, gọi là các "Nguyên tắc 5R".

Ghi chép (Record)
- Khi nào: Trong khi nghe giảng hoặc đọc sách.
- Hành động: Trong Khu vực Ghi chú Chính (bên phải), ghi lại thông tin quan trọng một cách hiệu quả nhất có thể. Không cần câu hoàn chỉnh; hãy dùng từ của bạn, từ viết tắt, ký hiệu và danh sách để ghi lại các luận điểm, khái niệm, ví dụ và công thức cốt lõi.
Rút gọn/Câu hỏi (Reduce/Question)
- Khi nào: Sau buổi giảng hoặc đọc sách, càng sớm càng tốt (lý tưởng là trong cùng ngày).
- Hành động: Xem lại kỹ nội dung trong Khu vực Ghi chú Chính. Sau đó, trong Cột Ghi chú Phụ (bên trái), với mỗi ghi chú ở bên phải, hãy rút ra một từ khóa hoặc một câu hỏi ngắn. Những gợi ý này sẽ đóng vai trò là "chất kích hoạt" cho việc ôn tập sau này. Ví dụ, nếu bên phải ghi lại chi tiết quy trình "quang hợp", thì bên trái có thể ghi "Quy trình quang hợp?" hoặc "Các yếu tố của quang hợp?".
Tái hiện (Recite)
- Khi nào: Sau khi rút gọn/câu hỏi.
- Hành động: Che khu vực ghi chú chính bên phải, chỉ nhìn vào các từ khóa hoặc câu hỏi trong Cột Ghi chú Phụ bên trái. Sau đó, hãy cố gắng tái hiện nội dung ở bên phải một cách đầy đủ và rõ ràng bằng lời của bạn. Quá trình này là chìa khóa để kiểm tra xem bạn có thực sự hiểu và ghi nhớ kiến thức hay không; đây là một bài tập "nhắc lại chủ động".
Phản tư (Reflect)
- Khi nào: Sau khi tái hiện.
- Hành động: Dành vài phút để suy nghĩ sâu hơn. Hỏi bản thân: "Ý nghĩa của kiến thức này là gì?" "Nó liên kết với những kiến thức tôi đã có như thế nào?" "Tôi có thể áp dụng kiến thức này ra sao?" Bạn có thể đánh dấu những suy nghĩ và nhận thức này ở lề trang ghi chú hoặc dùng bút màu khác để viết.
Ôn tập (Review)
- Khi nào: Định kỳ và nhanh chóng.
- Hành động: Mỗi ngày dành 10 phút để nhanh chóng lướt qua Cột Ghi chú Phụ và Khu vực Tóm tắt của tất cả các trang ghi chú. Việc lặp lại thường xuyên, ít tốn công sức này là cách hiệu quả nhất để chống lại "đường cong quên của Ebbinghaus" và đạt được khả năng ghi nhớ lâu dài.

Các trường hợp áp dụng¶

Ví dụ 1: Sinh viên tham dự bài giảng Lịch sử

Chủ đề: Nguyên nhân Cách mạng Pháp.
Khu vực Ghi chú Chính (bên phải): Ghi lại chi tiết các sự kiện và khái niệm được giảng viên đề cập, như "Hội nghị Ba đẳng cấp", "khủng hoảng tài chính", "ý tưởng Khai sáng", "cuộc tấn công Bastille".
Cột Ghi chú Phụ (bên trái): Sau buổi học, rút ra các câu hỏi như "Cấu trúc xã hội trước cách mạng?" "Cốt lõi của ý tưởng Khai sáng?" "Nguyên nhân bùng nổ cách mạng?"
Khu vực Tóm tắt (phía dưới): Tóm tắt trong một câu: "Vào cuối thế kỷ 18, nước Pháp dưới tác động tổng hợp của sự bất bình đẳng xã hội sâu sắc, khủng hoảng tài chính và các ý tưởng Khai sáng, cuối cùng đã bùng nổ cách mạng tư sản bằng cuộc tấn công vào Bastille."
Ôn tập: Trước kỳ thi cuối kỳ, anh không cần đọc lại toàn bộ giáo trình; chỉ cần lướt nhanh qua Cột Ghi chú Phụ bên trái và Khu vực Tóm tắt phía dưới của tất cả các trang ghi chú để hiệu quả kết nối toàn bộ kiến thức học kỳ.

Ví dụ 2: Tham dự cuộc họp khởi động dự án

Chủ đề: Cuộc họp khởi động dự án "Flying Bird" quý 4.
Khu vực Ghi chú Chính (bên phải): Ghi lại mục tiêu rõ ràng của dự án, các sản phẩm đầu ra chính, mốc thời gian và người phụ trách từng bộ phận được đề cập trong cuộc họp.
Cột Ghi chú Phụ (bên trái): Sau cuộc họp, tổ chức các gợi ý như "Mục tiêu cốt lõi của dự án?" "Trách nhiệm cụ thể của tôi?" "Các rủi ro chính?" "Những người cần liên hệ?"
Khu vực Tóm tắt (phía dưới): "Cuộc họp này làm rõ mục tiêu của dự án 'Flying Bird' là ra mắt phiên bản V1 trước cuối năm. Nhiệm vụ cốt lõi của tôi là phụ trách mô-đun nghiên cứu người dùng, và tôi cần thống nhất các yêu cầu cụ thể với Quản lý Sản phẩm Xiao Wang trước thứ Sáu này."
Áp dụng: Ghi chú có cấu trúc này trở thành cơ sở rõ ràng cho công việc theo dõi và biên bản cuộc họp sau này.

Ví dụ 3: Đọc sách phi hư cấu

Chủ đề: Đọc chương 5 của cuốn "Thinking, Fast and Slow".
Khu vực Ghi chú Chính (bên phải): Ghi lại đặc điểm cốt lõi của "Hệ thống 1" và "Hệ thống 2", các trường hợp thí nghiệm kinh điển (ví dụ: "Vấn đề Linda"), và quá trình lập luận cốt lõi của tác giả.
Cột Ghi chú Phụ (bên trái): Rút ra các câu hỏi như "Hệ thống 1 vs. Hệ thống 2?" "Heuristics là gì?" "Ví dụ về hiệu ứng neo (anchoring)?"
Khu vực Tóm tắt (phía dưới): "Bộ não của chúng ta có hai hệ thống suy nghĩ, nhanh và chậm. Hệ thống 1 trực quan, dù hiệu quả, thường dẫn đến các quyết định phi lý trí do nhiều thiên lệch nhận thức."
Phản tư: Trong giai đoạn "Phản tư", anh có thể viết: "Điều này giải thích tại sao tôi luôn mua một đống thứ không cần thiết khi siêu thị giảm giá. Tôi nên chủ động kích hoạt Hệ thống 2 để suy nghĩ chậm hơn khi đưa ra các quyết định quan trọng."

Ưu điểm và thách thức của phương pháp ghi chú Cornell¶

Ưu điểm cốt lõi

Khuyến khích học tập chủ động: Nó buộc bạn không chỉ sao chép máy móc, mà còn phải rút gọn, đặt câu hỏi và tóm tắt sau buổi học, đây là một quá trình xử lý thông tin sâu chủ động.
Hiệu quả cao trong học tập và ôn tập: Ghi chú có cấu trúc giúp việc ôn tập rõ ràng và dễ nắm bắt, cải thiện đáng kể hiệu quả.
Tăng cường khả năng ghi nhớ kiến thức: Giai đoạn "tái hiện" và "ôn tập định kỳ" phù hợp hoàn hảo với các nguyên lý khoa học nhận thức về "nhắc lại chủ động" và "lặp lại phân bố" để ghi nhớ.
Rèn luyện tư duy hệ thống: Việc liên tục rút ra các điểm chính và tóm tắt giúp hiệu quả phát triển khả năng tư duy quy nạp và hệ thống.

Thách thức tiềm ẩn

Yêu cầu đầu tư thời gian bổ sung: So với các ghi chú tuyến tính đơn giản, phương pháp ghi chú Cornell yêu cầu bạn đầu tư thêm thời gian sau buổi học để tổ chức và tóm tắt.
Không áp dụng được cho tất cả các tình huống: Với các cuộc thảo luận lan man, không có cấu trúc rõ ràng (như buổi "brainstorming"), hoặc các môn học yêu cầu vẽ nhiều (như kiến trúc, mỹ thuật), phương pháp Cornell truyền thống có thể không phải là lựa chọn tối ưu.
Yêu cầu sự kiên trì và kỷ luật tự giác: Hiệu quả lớn nhất của phương pháp này chỉ xuất hiện khi bạn thực hiện đầy đủ và nhất quán cả năm nguyên tắc "5R". Nếu chỉ thực hiện bước đầu tiên "Ghi chép", và bỏ qua các bước tổ chức và ôn tập sau đó, hiệu quả sẽ bị giảm sút đáng kể.

Mở rộng và liên kết¶

Sơ đồ tư duy (Mind Mapping): Với các chủ đề liên kết phức tạp, không tuyến tính, bạn có thể sử dụng sơ đồ tư duy để "brainstorm" và tổ chức ý tưởng trước, sau đó chuyển nội dung cốt lõi thành ghi chú Cornell có cấu trúc để dễ ghi nhớ và ôn tập hơn.
Kỹ thuật Feynman (Feynman Technique): Giai đoạn "tái hiện" trong phương pháp ghi chú Cornell hoàn toàn phù hợp với ý tưởng cốt lõi của kỹ thuật Feynman là "giảng dạy cho trẻ em", cả hai đều sử dụng "đầu ra" để kiểm tra và củng cố "đầu vào".

Tham khảo: Tiến sĩ Walter Pauk lần đầu giới thiệu phương pháp ghi chú Cornell với thế giới trong cuốn sách bán chạy năm 1962 "How to Study in College". Phương pháp này vẫn đang được các trường đại học và cơ sở giáo dục trên toàn thế giới khuyến nghị như một trong những phương pháp ghi chú hiệu quả và khoa học nhất.